Feriekjøpet kan innehalde helsefarleg tungmetall

Mange nordmenn kjem heim frå ferie i desse dagar.

Kanskje har dei kjøpt med seg keramikk som eit ferieminne?

Kva keramikken inneheld kan vere vanskeleg å vite.

– Enkelte typar keramikk kan gi frå seg helseskadelege mengder tungmetall ved bruk i kontakt med sure næringsmiddel, seier Olav Vatn i Mattilsynet.

Spesielt keramikk frå området rundt Middelhavet kan innehalde tungmetall som bly, seier han.

Kan gi helseskadar

– Bly blir rekna som giftig fordi forholdsvis små mengder kan gi helseskadar, seier Vatn.

I Middelhavsområdet blir gjenstandane ofte sett inn med glasur for å gi keramikken sterkare fargar.

Ifølge Vatn i Mattilsynet inneheld keramikkglasur ofte blyoksid.

Dersom glasuren ikkje blir behandla på riktig måte kan skadelege mengder tungmetall lekke ut i sure mat- og drikkevarer.

– Ved riktig bruk av glasurblanding og brenning ved riktig temperatur skal ikkje keramikkgjenstandane gi frå seg ulovlege mengder bly, fortel Vatn.

– Barn er dei mest følsame

– Eg tenkjer ein generelt bør vere merksam på om keramikken ein kjøper er meint for mat og drikke, seier seniorforskar i Folkehelseinstituttet, Helle Katrine Knutsen.

Ho fortel at barn og gravide er dei som toler minst tungmetall.

– Foreldre med små barn og gravide bør vere spesielt påpasselege med kva materialar dei brukar til oppbevaring og servering av mat, seier ho og fortset:

– Det er først og fremst utvikling av nervesystemet hos barn, skader på nyrene og høgare blodtrykk som er dei skadelege effektane.

Oppfordrar til å undersøke

– Vi anbefaler at forbrukaren spør om produkta er meint for kontakt med mat og drikke, seier Olav Vatn i Mattilsynet.

Han oppfordrar også til å spørje seljaren om han kan garantere at produkta ikkje skil ut bly, kadmium eller barium over grenseverdiane.

For dei som allereie har kjøpt keramikk, kan det derimot vere vanskeleg å vite om han er trygg seier Vatn.

– Keramikk av ukjent kvalitet kan du sende til kjemisk analyse hos eit privat laboratorium.

Knutsen meiner ein kan vere relativt trygg i Europa, så lenge keramikken er produsert for kontakt med mat.

– Dersom ein forsikrar seg om at produktet er laga for bruk med mat, er det eit klart EU-regelverk som regulerer kor lite bly som kan lekke ut.

Ho oppfordrar til å vere enda meir varsam på ferie utanfor Europa.

– Utanfor EU er ikkje lovgivinga nødvendigvis like god som i EU, så i fjernare himmelstrøk bør ein vere spesielt varsam.