Politisk usemje om Jesper (18) bør kunne tene 1 million som lærling

Dei siste fem åra har veksten i antal søkjarar til dei blå fiskerifagene i den vidaregåande skulen vore formidabel.

Det har skapt kamp om lærlingplassane.

NRK har denne veka fortald om Jesper Johnsen (18) i Bø i Vesterålen som skulle vore i lære på fiskebåt i år, men som ikkje fekk lærlingplass.

Utfordringa er den same for fiskerilærlingar i heile landet, ifølge Jan-Erik Indrestrand, informasjonsleiar i Fiskarlaget.

Årsaka er at mange fiskebåtar meiner dei ikkje har råd til å ta om bord ein lærling.

Til neste år får norske fiskarar berre fiske 163.436 tonn torsk. Det er den lågaste torskekvoten sidan 1991.

Lågare kvotar samstundes som alt har vorte dyrare har konsekvensar. Med løn og lott blir lærlingar dyre i drift.

På eit år har lærlingar med løn og lott, altså deira del av utbyttet på båten, kunne tene ein million kronar om dei har vore heldige.

Det er det no slutt på. For at fleire håpefulle skal få lærlingplass, har Fiskarlaget skrudd ned løna til lærlingar på deler av flåten.

Sjølv meiner Jesper Johnsen at det kan vere ei god løysing å setje ned løna.

– Samstundes er det eit så tøft yrke at ein burde få godt betalt.

Raudt: – Ris til eigen bak

Det er ikkje fiskeripolitisk talsperson i Raudt, Geir Jørgensen einig i. Han meiner det er eit dårleg signal å sende ut til unge folk som ønsker seg ein plass i fiskerinæringa.

– Om ein begynner å kutte i inntektene til lærlingane kjem vi til å slite med rekrutteringa framover.

– Dette kan bli ris til eigen bak for Noregs Fiskarlag, åtvarar han og meiner den gode betalinga i yrket er sjølve drivkrafta for mykje ungdom.

– Er det ikkje uvanleg at Raudt vil ha millionløn?

– Raudt har alltid meint at ein arbeidar fortener sin løn. Det er ikkje motstridande til vår politikk, seier Jørgensen.

Han peiker på at slik løn heller ikkje er normalen, sjølv om det finst tilfelle av det. Årsaka er at lønen til fiskarar blir påverka av kor mykje fisk dei har fått inn – ein såkalla lott.

Alle får sin del av fangsten.

– Når vi veit at ungdommane er blant dei som jobbar hardast om bord og verkeleg tar i eit tak, skal dei ha betalt for det.

– Rekrutteringa er veldig god

Styreleiar i båteigarseksjonen, Sigvald Berntsen, meiner Noregs Fiskarlag har gjort viktige grep og avfeiar kritikken frå Raudt.

– Det er viktig å hugse på at desse folka framleis går på skule. Det er elevar vi snakkar om. Dei er der for å lære i to år til, og dei får ei god løn.

Dei aller fleste lærlingane får 40 prosent første året og 60 prosent andre året av ein full lott, ifølge Berntsen.

For å få utplassert lærlingar på båtar med tre eller færre personar, er det no lov å inngå avtaler om fast løn for lærlingane.

Øvrige fiskarar har den same avtalen som før, som er steikje god, meiner Berntsen, som ikkje er bekymra for rekrutteringa.

– Rekrutteringa til næringa er veldig god.

Og det trur Berntsen at ho vil halde fram med å vere med den nye ordninga. Berntsen meiner rekrutteringa ville vore dårlegare utan å gjere løna lågare.

– Det hadde betydd færre lærlingplassar, og det er jo det vi vil dekke opp. Vi vil ha fleire lærlingplassar.

Frp: – Ein god løysing

Torsdag kom Noreg og Russland til einigheit om ein fiskeriavtale for neste år. Partane blei einige om å redusere kvoten for torsk med 25 prosent frå årets kvote.

– Framstegspartiet meiner at det ut frå situasjonen med kvotenedgang og lågare inntening, kan vere ei god løysning som bidrar til at fleire tar inn lærlingar, seier Bengt Rune Strifeldt, næringspolitisk talsperson for Frp.

Når kvotane går ned gjer lottsystemet innan fiskaryrket at også andre fiskarar og båteigarar får lågare inntening.

Framstegspartiet er generelt bekymra over at nedgangen i kvotane gir store utfordringar for fiskerinæringa.

– Difor er vi positive til alle tiltak som kan trygge viktige arbeidsplassar gjennom ein utfordrande tid, seier Strifeldt og håper dei låge kvotane vil betre seg innan kort tid.

Fleire moglege løysingar

Så kva meiner politikarane at eigentleg bør bli gjort med dette?

– Vi meiner at vi må fordele meir fisk til kystflåten, seier Raudt-politikar Geir Jørgensen.

– Kvotane har gått ned og kjem til å vere låge i mange år. Vi bør hente fisk frå trålflåten og dei aller største og fordele til dei mindre fartøya. Hadde ein gjort dette tidlegare ville ei hatt dette problemet.