Danmark kallar inn til krisemøte etter Trump-utspel om Grønland

Det er ikkje noko hemmelegheit at Trump har lyst til å kjøpe verdas største øy.

Måndag sa den påtroppande presidenten i USA at folket på Grønland ville «tene enormt på det dersom, og når, dei blir del av nasjonen».

Men etter at Trump Sr. nekta å utelukke ein militær aksjon, både mot Grønland og Panama-kanalen, har alarmen gått fleire stader.

Dei danske media Berlingske og TV 2 erfarer onsdag kveld at Danmark sin statsminister, Mette Frederiksen, kallar partileiarane sine inn til eit hastemøte om saka.

Dette skal skje allereie klokka 19.30.

Grønland er eit uavhengig territorium som høyrer til Danmark, og fekk sjølvstyre i 1979. Den danske statsministeren har informert Trump om at det ikkje er til sals.

Regjeringssjefen på Grønland seier onsdag kveld at han forstår godt dersom folk er bekymra.

– Treng dei for den økonomiske tryggleiken

Det var på ein times lang pressekonferanse tysdag at Trump kom med kommentarane.

– Eg kan ikkje forsikre dykk om nokre av dei to, sa han på spørsmål om han kom til å bruke militærmakt eller økonomisk press for å ta Grønland eller Panama-kanalen.

– Men eg kan seie dette: vi treng dei for den økonomiske tryggleiken.

Han sa også at han hadde tenkt til å bruke «økonomisk makt» for å gjere Canada til ein del av USA.

Kort tid etterpå reiste den eldste sonen hans, Donald Trump Jr., til hovudstaden på Grønland til det han kalla for eit «privat besøk».

EU-leiarar reagerer

Frankrike sin utanriksminister, Jean-Noël Barrot, har reagert på Trump sitt utspel i eit intervju med fransk radio.

– Det kjem ikkje på tale at EU let andre nasjonar i verda, uansett kven dei er, angripe sine uavhengige grenser.

Han seier vidare at han ikkje trur USA «vil invadere» Grønland, men reflekterer at verda har gått inn i ei ny epoke der «dei sterkaste rår».

Den tyske forbundskanslaren, Olaf Sholz, fortel at «fleire europeiske statsleiarar, og regjeringar, og presidenten av Europarådet» har gjort det tydeleg at landegrenser, under folkeretten, er ukrenkelege.

– I mine samtalar med våre europeiske partnarar, har det vore ei merkbar uforståelegheit, seier han vidare.

Stoltenberg: – Ein del av kongeriket Danmark

Tidlegare Nato-sjef Jens Stoltenberg kommenterte saka til NRK under NHO-konferansen onsdag.

Han seier han var generalsekretær i forsvarsalliansen den første gongen Trump tok opp dette spørsmålet i 2019.

– Grønland er ein del av kongeriket Danmark. USA og Danmark er nære Nato-allierte. Dei har samarbeida veldig tett i Nato, sa han.

– Eg er sikker på at dei tryggingspolitiske spørsmåla som USA er oppteke av når det gjeld Grønland, vil kunne sikrast på ein god måte i ein dialog med Danmark, der Grønland er involvert.

Noverande utanriksminister i USA, Antony Blinken, seier at idéen om å gjere Grønland til ein del av USA «ikkje er ein god ein».

– Det kjem openbert ikkje til å skje, held han fram.