Eg er skeiv, men ueinig med Morten Hegseth om sex og nakenheit i pride. Det gjer meg ikkje til ein svikar.

Det skeive fellesskapet rommar også sårbarheit, omsorg, frykt og lågmælt motstand. Pride bør spegle det og, ikkje berre sjokkverdi, skriver Aleksander Torsteinbø. Bilde fra årets parade i Oslo, som hadde over 100.000 deltagere. Foto: Fredrik Varfjell, NTB

Pride gjorde min veg ut av skapet lengre og tyngre. Me skal ikkje måtte danse i lær og glitter for å bli høyrde.

Eg har alltid vore takksam for pride. For synlegheita, for historia, for fellesskapet, og for alle som kjempa før oss. Likevel har eg aldri heilt kjent meg heime i sjølve paraden. For meg har det ofte kjenst meir som eit signal til dei som allereie høyrer til — enn ein invitasjon til dei som framleis leitar etter seg sjølv.

I dag opplever eg at dei mest eksplisitte og seksualiserte uttrykka får dominere.

Når vi seier at nakenheit og seksuell frigjering må vere ein del av paraden, endar vi då opp med å stenge nokon ute? Kven sitt fellesskap er det eigentleg vi byggjer?

Kven snakkar vi for?

I ein mykje debattert kronikk i Aftenposten skriv programleiar og journalist Morten Hegseth at nakenheit og glitter er protest. At sex, skam og sjukdom må få vere med, fordi det er ein del av historia vår.

Eg forstår godt behovet for å gjere opprør mot den skamma mange av oss har blitt påført av samfunnet. Men Hegseth avskriv samstundes oss som ikkje kjenner oss igjen i den paraden han vil ha.

Pride handler også om sex, sykdom og selvmord, skrev Morten Hegseth (bildet) i sin kronikk. Faksimile fra Aftenposten 27. juni.

For det finst mange skeive som ikkje er komfortable med at seksualitet skal vere det mest synlege uttrykket for fridomen vår. Skeive som kanskje aldri har følt seg heilt heime i den mest høglydte delen av det skeive miljøet.

Eg meiner sjølvsagt at seksualitet har ein plass i pride, men det betyr ikkje at sex og nakenheit må vere hovudbodskapen. Ved stadig å presse grensene for kva som høyrer heime i det offentlege rom, risikerer vi å miste kontakt med dei vi faktisk ønskjer å inkludere.

Hegseth skriv: «Å danse naken i paraden er fridomskamp.» Eg seier: Å skape ein parade der fleire kan kjenna seg trygge, ja, det er òg fridomskamp.

Å ikkje kjenne seg heime

Då eg vaks opp, visste eg at eg var annleis. Men eg visste og at eg ikkje var «sånn som dei». Kven «dei» var, klarte eg aldri heilt å definere. Eg visste berre at fargane, seksualiteten og uttrykksformene eg såg på TV ikkje spegla det eg følte inni meg. Prideparaden var eit glimt inn i noko eg ikkje forstod.

I staden for å kjenne meg sett, kjende eg meg framand. Det gjorde vegen ut av skapet lengre og tyngre.

Den kjensla sit framleis i. Eg er stolt over å vere skeiv, men ikkje av alt eg ser i paraden. Og det må vere greitt å seie! For skeiv identitet er meir enn det spektakulære, det eksplisitte og det flamboyante.

Det skeive fellesskapet rommar også sårbarheit, omsorg, frykt og lågmælt motstand. Pride bør spegle det og, ikkje berre sjokkverdi og performativ fridom.

Kven er paraden for?

Ofte vert det hevda at barn må skjermast frå pride. Det er eg djupt ueinig i. Barn har godt av å sjå kjærleik i alle sine formar, og av å lære at mangfald finst.

Men det er ein forskjell på å vise mangfald og å normalisere uttrykk som høyrer heime på klubb, i private rom og på vaksne arenaer.

Det er ikkje slutshaming å meine at seksualiserte uttrykk ikkje høver seg i det offentlege rom. Det handlar om å erkjenne at det finst grenser for kva ein ønskjer å møte, særleg der barn er til stades.

Det er ikkje homofobt å meine at paraden bør vere ein trygg arena for alle. Det er rett og slett ansvarleg.

Når kritikk blir svik

Å rette kritikk mot noko ein eigentleg støttar, kan verke som eit paradoks. Særleg i ei rørsle der samhald og kampvilje er livsviktige. Men det er nettopp derfor eg skriv dette.

For eg har kjend på skuld. På tvil. På frykta for å bli stempla som illojal — som ein svikar. I den skeive offentlegheita verkar det av og til som om kvar form for intern kritikk blir møtt med skuldingar om svik. Som om ein har blitt «den eine homsen dei likar». Som om ein har trekt opp stigen etter seg og snudd ryggen til.

Men me er ikkje mindre skeive. Me er ikkje feige. Me skal ikkje måtte danse i lær og glitter for å bli høyrde.

Fellesskap utan rom for usemje blir ikkje sterke, dei blir skjøre. Å stille spørsmål ved retninga pride har tatt, og skal ta vidare, er ikkje å undergrave bevegelsen. Det er å ta den på alvor.

Politikk er meir enn glitter

Pride er — og skal vere — politisk. Men politikk handlar om meir enn provokasjon, parolar og høglydte demonstrasjonar. Politikk er og samtale, forhandling og gjensidig respekt.

I den skeive offentlegheita verkar det av og til som om kvar form for intern kritikk blir møtt med skuldingar om svik, skriver Aleksander Torsteinbø. Foto: Privat

Dersom alt handlar om å synast mest mogeleg, risikerer vi at fleire fell frå. Det er ikkje poenget. Poenget er å samle og å synleggjere mangfaldet i mangfaldet.

Kva ønskjer vi eigentleg at folk skal hugse etter å ha sett paraden? Ein fest, eller ein fellesskapskamp?

For eit breiare «oss»

Pride er ikkje berre ei feiring, det er ein protest og ein kamp for fellesskapet vårt. Når Hegseth slår fast at sex og nakenheit må vere ein del av paraden, gjer han det vanskeleg for mange skeive å ytre nyansar utan å bli stempla som moralistar eller feigingar. Men eit sterkt fellesskap krev plass til ulike stemmer.

Pride må ikkje berre vere ei feiring av dei som allereie ropar høgast. Det må og vere ein stad for dei som framleis kviskrar, og for dei som framleis står på utsida og treng mot til å ta steget inn.

Det må vere lov å meine at kampen ikkje berre handlar om å synast mest mogeleg, men om å samle flest mogeleg.

Eg ønskjer ikkje ein parade for meg. Eg ønskjer ein parade med plass til oss alle.

Morten Hegseth har fått flere svar. Les dem her: