Søvnekspert rosar vanen til stjernene: – Veldig positivt

– Eg spelte kvar dag, før kvart skirenn i VM, seier Johannes Høsflot Klæbo.

Han er ute på ei treningsøkt i Granåsen. Når han kjem heim att, skal ein ikkje sjå bort ifrå at det blir ein runde med dataspel.

– Eg er glad i gaming, fordi det er min måte å vere sosial på om vinteren.

Gjennom store delar av året lever han isolert, mellom anna for å unngå å bli sjuk. Han fortel at han brukar å ta fram spelkonsollen i september, når vêret blir dårlegare og det blir mørkare på kvelden.

Det er Klæbo ikkje aleine om. Fleire av dei største idrettsstjernene er opne om at dei spelar.

– Me gamar Minecraft i lag. Sit og gamar og lagar hus og slikt, sa Erling Braut Haaland til reporterane i A-laget.

Der avslørar fotballspelaren at han og kjærasten likar å spele dataspel i lag.

– Ikkje nødvendigvis negativt

Klæbo fortel at det er skytespel som er favoritten.

– Det er sikkert nokre søvnekspertar som seier det ikkje er så bra. Men eg søv godt, gliser skistjerna.

Gode nyheiter, Klæbo! Søvneksperten er faktisk positiv.

– Eg synest det er betre at folk spelar dataspel enn at dei ligg i senga og bekymrar seg, seier Ståle Pallesen.

Han er professor i psykologi ved Universitetet i Bergen, og har dessutan forska på dataspel og søvn.

– For nokon kan det vere ein mental avleiar frå ting som elles ville forstyrra søvnen deira.

Han held fram:

– Gaming er ikkje nødvendigvis noko negativt, så lenge det ikkje går utover førebuingar, trening eller søvn – som er heilt avgjerande for restitusjon, seier Pallesen.

Spelte før kvart VM-gull

Mykje tyder på at gaminga ikkje har gått over førebuingane til Klæbo, som tok seks av seks gull under VM i Trondheim.

Langrennsløparen fortel at han spelte dataspel kvar dag under meisterskapet.

– Om det berre var ein kjapp runde, så tok eg alltid ein runde før eg la meg, seier han.

Systematikk og disiplin

Erik Grasaas forskar også på søvn. Han meiner ein fint kan «game», om ein har god systematikk rundt det.

– Viss ein set av litt tid til spel, og ein har god systematikk og disiplin på det, så trur eg det er ein fin ting å kunne spele, seier Grasaas.

Forskaren legg ikkje lok på dataspel i utgangspunktet gir dårlegare søvn. Og fortel at det finst undersøkingar der ungdom sjølv seier at gaming går utover søvnen deira.

– Ein sit gjerne tett på skjermen. Det er veldig mykje stimuli, mykje fargar, det er mykje lyd og blått lys. Det utløyser mykje stoff som gjer at det er vanskeleg å falle til ro rett etterpå.

Grasaas trur mange idrettsutøvarar har kontroll på eigne spelevanar, og at dei klarer å tilpasse seg og få nok søvn.

– Når det er snakk om Haaland, så har eg har fått inntrykk av at han går med gule glas i brillene og slike ting. Eg har eigentleg inntrykk av at han er ganske opptatt av å optimalisere alle forholda rundt seg.

Han held fram:

– Eg trur nok han klarer å finne den balansen, for han er sikkert veldig bevisst på det.

Søvnforskaren trekkjer fram det å stå opp og leggje seg til same tid kvar dag, som noko av det viktigaste for å få god søvn.

Avkopling

– For min del er det avkopling. Eg føler at eg gjer noko anna. Og på vinteren er det godt å tenke på noko anna enn berre langrenn. Så eg tenkjer det er positivt, seier Klæbo om eigne spelevanar.

– Når du er på reise 200/300 dagar i året, så blir det vanskeleg med desse fysisk sosiale relasjonane. Spesielt viss du driv med ein individuell sport, seier André Baumann, dagleg leiar i Bredde-e-sportsforbundet.

Baumann har sjølv vore «gamer» og meiner det kan hjelpe med avkopling frå eit elles travelt toppidrettsliv.

– Toppidrettsutøvarar har, etter mi erfaring, klart fokus og klare mål. Gaminga blir brukt til avkopling, men det går ikkje utover prioriteringane dine i idretten, seier Baumann.

Også søvneksperten er einig.

– For mange kan dataspel fungere som ein mental avkopling i ein kvardag med stort press, seier Pallesen.

For Klæbo er gaming også viktig for å ikkje bli einsam gjennom sesongen.

– På sommaren prøvar eg å treffe kompisar. På hausten blir det mindre tid til det. Då er det min måte å vere sosial på. Me sit og pratar «skjit». Ein føler at ein er med folk, når ein ikkje treffer dei, fortel han.

– Gaming kan fylle viktige sosiale funksjonar når ein er mykje isolert, og samtidig hjelpe til å kople av frå press og stress. Det er eigentleg veldig positivt, seier Pallesen.