SV vil ha arveskatten tilbake for å hindre sosial ulikskap

– Vi meiner at vi må ha ein arveskatt på høge formuar i Noreg, seier Andreas Sjalg Unneland.

SVs finanspolitiske talsperson vandrar mellom nye og gamle gravsteinar på Storetveit kyrkjegard i Bergen.

Han og Hordaland-listetopp Marthe Hammer har invitert NRK med hit blant dei døde for å snakke om å innføre på nytt skatt på arv, noko Høgre/Frp-regjeringa gravla i 2014.

På gravplassen ligg folk frå både den fattigaste bydelen, Årstad, og den rikare bydelen Fana.

– Dette er to bydelar vegg i vegg som har meir enn tre år skilnad i forventa levealder. Då er det store klasseskiljer som går på helsa laus, seier Unneland.

– Det er gravalvorleg, rett og slett, seier Marthe Hammer.

Dei viser til tal frå Folkehelserapporten for Bergen kommune.

– No vil de skattlegge dei som ligg her?

– Ser du på dei hundre rikaste, er to tredjedelar arvingar. Vi kan bruke nokre av dei pengane på å gi alle i Noreg eit betre liv, slår Unneland fast.

Treng 30 milliardar kroner

Dette er arveskatten SV ønsker seg:

• 0–10 millionar kroner: skattefritt.
• 10–100 millionar kroner: 30 prosent skatt per arving.
• Over 100 millionar kroner: 70 prosent skatt per arving.
• Det skal vere høve for å betale skatten over tid, slik at ein slepp betale ein stor sum ved arveoppgjeret.

– Då går vi etter dei aller største formuane, slik at vi får omfordelt meir av verdiane vi skapar i fellesskap, seier Unneland.

Målet er å skaffe pengar til fleire store løft for dei levande.

Men det er uvisst kor mykje dei kan dekke inn med ein ny arveskatt.

Sist arveskatten blei kravd inn, i 2013, fekk staten inn 1,9 milliardar kroner, ifølgje Statistisk sentralbyrå.

Pengane skal gå til ei rekke tiltak som skal redusere sosiale skilnadar dei neste fire åra: gratis barnehage og skolemat, auka barnetrygd og sosialhjelp og å gjere tannlegen like billig som fastlegen.

30 milliardar kroner vil det koste til saman, ifølgje SV.

Derfor vil SV krevje inn enda fleire skattar: auke formuesskatten for dei rikaste og på overskotet til bankane, stramme inn lakseskatten, og innføre skatt på dei dyraste eigedomane og digitalskatt på store teknologiselskap.

Skatten for «vanlege folk» skal ikkje auke, lovar Unneland.

Krev Ap med på laget

Også Raudt og Miljøpartiet Dei Grøne tek til orde for arveskatt i sine partiprogram.

Nordmenn flest har tidlegare sagt nei til arveskatt.

Også motstand frå Ap og Sps skatten kan undergrave det heile.

«Arveavgifta trefte i lita grad dei med dei største formuane, og gav berre ein beskjeden inntekt til fellesskapet», skriv Arbeidarpartiet på nettsida si.

Samstundes kan dei to partia bli avhengig av dei tre småpartia dersom venstresida skal få fleirtal på Stortinget etter valet 8. september.

No vil SV ta kravet om arveskatt inn i forhandlingar om samarbeid og budsjett framover, stadfestar Unneland.

– Vi er tydelege på at vi ønsker å skattlegge arv. Eg registrerer at Ap ikkje er samd i det, så her kjem det an på SVs styrke om vi kan få det til, seier han.

– Ap meiner arveavgifta i si tid trefte dårleg?

– Eg kan vere samd i at den gamle modellen, der botnfrådraget var lågt, ikkje var hensiktsmessig. Poenget er å hindre at stor rikdom går i arv, at vi får dynasti og rike familiar. Eg vil ha eit samfunn der det løner seg å jobbe, ikkje berre løner seg å arve, seier Unneland.

Ap og Sp seier nei

Finansminister Jens Stoltenberg (Ap) seier at det ikkje er aktuelt å innføre arveskatt.

– Det er ein urimeleg skatt, spesielt når vi har formuesskatt som varetar mykje av dei same fordelingsomsyna, seier Stoltenberg.

– Både SV, MDG og Raudt vil ha det. Kan Ap vere ein garantist for at det ikkje blir arveavgift etter valet?

– Ja, det er heilt klart. Det er uaktuelt for Ap og vil vere i strid med vår politikk, seier han.

Også Senterpartiet seier nei til arveskatt.

– Det er uaktuelt å innføre på nytt ein arveavgift i Noreg. Det er komplisert, dyrt og ingen grunn til å innføre på nytt det, seier Sp-leiar Trygve Slagsvold Vedum.

Han sette foten ned for dette då Senterpartiet sat i regjeringa og forhandla med SV om statsbudsjettet.

– Vi kjem ikkje til å vere med på det i budsjettforlik. Vi kjem til å stoppe det, seier Vedum.

Høgres Henrik Asheim er uroa for at ein arveskatt vil ramme små og mellomstore bedrifter.

Høgre svarar at dei fryktar Ap blir pressa av dei andre partia på venstresida til å innføre skatten.

– I tillegg til SV vil Raudt ha det, MDG er for, og også LO presser på for å innføre arveavgift, seier Henrik Asheim.

– Heile prinsippet er gale i mine auge. Det baserer seg på at ein skal betale skatt fordi nokon har døydd og nokon andre har tatt over eigedommen. Det betyr at menneske blir skattlagt med vanvitige satsar på pengar det eigentleg ikkje har. Det kan vere verdiar som er låst inne i andre ting, seier han.

Sjå resten av debatten om arveskatt her: