Største lakserømminga i Noreg på fleire år – dansk oppdrettsselskap nektar skuld

Ei haustnatt for snart tre år sidan rømte 35.000 oppdrettslaks frå oppdrettsanlegget i Vadheim, i den største rømminga i landet på fleire år.

Denne veka starta saka i Sogn og Fjordane tingrett.

Mykje av fisken som rømte ut i Sognefjorden bar på alvorlege sjukdommar og var kjønnsmoden.

Den natta då slakteskipet «Norwegian Gannet» kom for å hente opp laksen frå merdane, var det sterk vind og straum.

Seinare blei det klart at ei not som var brukt til å hente opp laks, hadde fått to store revner. Fiskeridirektoratet valde å politimelde Aller Aqua.

Statsadvokaten gav selskapet ei bot på 4,5 millionar kroner som dei nekta å betale.

Aller Aqua held fast ved at dei ikkje har gjort noko feil.

– Vi meiner ganske enkelt at selskapet har gjort det dei skal og det som kan ventast av ein oppdrettar i dette tilfellet, seier forsvarar Halfdan Mellbye måndag.

Rømminga blei oppdaga då fisken skulle leverast til slakting oktober 2022.

Konsekvensane av at sjuk oppdrettslaks rømmer, kan vere fatale for villaksen, som er utryddingstruga.

– Kunne ha vore unngått

Politiet meiner mellom anna at nota som var brukt til å hente opp fisk skal ha kome i kontakt med slakteskipet i det krevjande vêret. I tillegg meiner dei at driftsleiar ikkje stoppa operasjonen, sjølv om han såg at nota var i bevegelse mot skipet.

Rømminga kunne ha vore unngått, meiner aktor i saka, Benedicte Hordnes.

– Vi meiner dette skjedde fordi selskapet gjorde ei rekke feil denne natta. Dei mangla risikovurderingar på førehand og hadde eit dårleg internkontrollsystem, seier ho til NRK.

I etterforskinga har politiet tatt beslag i telefonar og datamaskiner frå selskapet. Aller Aqua har stilt seg kritiske til etterforskinga.

– Fiskeridirektoratet valde å melde saka fordi dei meinte det var mange vesentlege feil og brot på akvakulturlova, seier Hordnes.

Forsvaret er ueinige i tidspunktet for når det skal ha blitt hol i nota.

– Kvifor er det eit viktig moment i retten?

– Påtalemakta påstår at dette skjedde då det var dårleg vêr på natta, og at selskapet ikkje passa godt nok på. Vi meiner dei passa godt nok på, dei stod og følgde med og tok dei rette vurderingane, og det skjedde ikkje på det tidspunktet, seier Mellbye.

Risikerer millionbot

Dersom Aller Aqua tapar, må dei betale eit førelegg på 5,5 millionar kroner og saksomkostnadar. Det er 1 million meir enn kva statsadvokaten først kravde.

Forsvararen meiner straffereaksjonen er urimeleg og synest det er uvanleg at ei slik sak har hamna i straffesystemet.

– Rømming har vi dessverre frå tid til anna i oppdrettsnæringa, og det er viktig å lære av det og gjere sitt ytste for at det ikkje skal skje igjen, men straff på dette nivået er noko ein ikkje brukar, seier Mellbye.

Han meiner at selskapet ikkje har brote akvakulturlova og ikkje har gjort seg skuldige i alvorlege feil.

Statsadvokat Hordnes er ueinig.

– Dette er ei alvorleg rømmingshending som skuldast alvorlege feil. Det skjer i Sognefjorden med mange elvar med villaks som er utryddingstruga.

Ho legg til at det er faren for alvorleg miljøpåverknad som ligg til grunn for førelegget.

Det er sett av sju dagar til rettssaka. Dei neste dagane skal mellom anna dei som var på anlegget, driftsleiar og dei som styrte båten hentast inn som vitne i tingretten.