Nå får du pant på spøkelsesteiner

– Spøkelsesteiner er ei heilt meiningslaus sløsing av ressursane i havet.

Det seier Lars Matthias Kövener frå Mandal.

Han gir oss denne tankevekkaren:

– Tenk om det hadde stått tusenvis av feller i skogen som hadde fanga ville dyr, og deretter sakte pint livet av dei.

– Da hadde det blitt ramaskrik.

Nå har han danna prosjektet «For Havet», som vil betale ut 600 kroner i pant for kvar spøkelsesteine som blir fiska opp frå havbotnen.

Drepar fisk og skaldyr i fleire år

Ei spøkelsesteine er ei teine som har gått tapt i havet, og som ikkje lenger er kopla til ei blåse.

Dersom teina ikkje har rotnatråd, kan ho fortsette å fange og drepe fisk og skaldyr i mange år.

Denne spøkjelsesteina vart funnen i havet ved Søgne, og var utan rotnetråd.

Foto: Erling Svensen / Erling Svensen / Havforskningsinstituttet

Denne spøkjelsesteina vart funnen i havet ved Søgne, og var utan rotnetråd.

Foto: Erling Svensen / Erling Svensen / Havforskningsinstituttet

Det finst ikkje eksakte tal.

Men undersøkingar tyder på at det finst fleire hundre tusen spøkelsesteiner langs kysten.

Det blir mista 27.000 teiner i året i Noreg, anslår Fiskeridirektoratet.

Vi møter Kövener utanfor Stavern, der han drar ei gammal og gjengrodd teine opp frå havet.

Inne i teina er det to humrar og to krabbar.

Den minste hummaren har mista begge klørne, og den eine krabben er død.

Desse skaldyra vart redda ut av fengselet sitt.

Foto: Robert Hansen / NRK

Desse skaldyra vart redda ut av fengselet sitt.

Foto: Robert Hansen / NRK

– Denne blei truleg mista under hummarfisket i fjor, og har spøkelsesfisket i eitt år.

– Heilt meiningslaust dyreplageri.

Panteordning

Den nye ordninga siktar seg inn på organisasjonar og fiskarar som hentar opp spøkelsesteinene frå båt.

Det blir mista 27.000 spøkjelsesteiner i året langs norskekysten.

Foto: Robert Hansen / NRK

Det blir mista 27.000 spøkjelsesteiner i året langs norskekysten.

Foto: Robert Hansen / NRK

– Dykkarar har allereie ei returordning, så dei kan ikkje levere til oss, seier Kövener.

For å kunne hente ut panten på 600 kroner per teine må du ha norsk organisasjonsnummer og vere registrert i ordninga.

Funna skal dokumenterast i ein eigen app.

Det krevst også litt utstyr.

– Det vanlegaste er å bruke ein undervassdrone med kamera og gripearmar. Erfarne fiskarar kan klare å hente opp teinene med soknedregg.

Ein undervassdrone med gripearm er det beste utstyret til å henta opp spøkjelsesteiner.

Foto: Robert Hansen / NRK

Ein undervassdrone med gripearm er det beste utstyret til å henta opp spøkjelsesteiner.

Foto: Robert Hansen / NRK

«For Havet» har fått støtte frå Olav Thon-stiftinga, og har pengar til å hente opp rundt 2.000 spøkelsesteiner i år.