Statsadvokaten slakta Arne Bye – seier kvinnene på Frosta blei gjort til prøvekaninar

– Ein kan ikkje tillate at «bygdedoktoren» – og det er tiltalte sine eigne ord – kan operere på den måten han har gjort, sa statsadvokat Rikhard Haugen Lyng til retten.

Over tre månader etter at saka mot den tidlegare kommuneoverlegen starta, byrja tysdag prosedyrane i Frosta-saka.

Der gjekk statsadvokaten til angrep på at Bye har framstilt seg sjølv som ein kreativ lege på ein liten stad.

– Det er slik eg ser det, fornærmande mot befolkninga på Frosta, kollegaer på Frosta legekontor og andre mindre plassar.

Seier kvinnene blei gjort til prøvekaninar

Bye er tiltalt for å ha misbrukt sin stilling for å oppnå seksuell omgang med 94 av sine tidlegare pasientar. 84 av dei er han tiltalt for å ha valdtatt.

Bye sin forsvarar, Erlend Hjulstad Nilsen, ønskte ikkje å gi ein kommentar tysdag.

Som lege visste Bye korleis gynekologiske- og andre undersøkingar skulle bli gjort, meinte Haugen Lyng.

– Dette er i strid med anerkjente medisinske retningslinjer og tiltalte veit det.

Sjølv om ein kan vere ueinig i slike retningslinjer kan ein likevel ikkje handle i strid med dei, argumenterte statsadvokaten.

– Da gjer tiltalte pasientane sine – kvinnene på Frosta – til sine eigne prøvekaninar.

– Det kan ikkje og det skal ikkje samfunnet akseptere.

Kunne ikkje motsette seg

For at handlingane Bye utførte etter loven skal bli rekna som valdtekt, fortalde Haugen Lyng at kvinnene må ha vore ute av stand til å motsette seg.

Det meiner statsadvokaten at kvinnene har vore på legekontoret i Frosta.

– Dei fornærma har vore i ein svært sårbar situasjon.

Statsadvokaten peikte på at kvinnene ofte blei plassert i gynekologstolen utan at dei hadde oversikt over kva Bye gjorde og ikkje hadde nokon moglegheit til å motsette seg.

Dei fekk heller ikkje tilstrekkeleg informasjon om kva Bye skulle gjere, meinte aktoratet.

Bruken av alternativ utstyr under undersøkingane meiner aktoratet ikkje kan la seg forsvare.

Bye brukte mellom anna ein gamal astmainhalator i fleire av kvinnenes sitt underliv og endetarm.

– Det vil vere ein hån mot moderne medisin og legevitskap å i det heile tatt innlate seg på ein diskusjon om det kan vere medisinsk adekvat, sa Haugen Lyng om bruken av inhalatoren.

Haugen Lyng bad også retten sette seg inn Bye sin bruk av fingre.

– Grøss og gru, må eg eigentleg seie. Det er vanskeleg å sjå for seg, men retten må prøve å sette seg inn i situasjonen til kvinnene som får opptil fire fingrar inn i endetarmen.

– Erkjenner straffskuld når han blir trengt opp i hjørnet

Aktoratet meinte også at det undergrev Bye sitt truverd at han undervegs i saka har endra forklaring.

Før saka starta erkjente Bye tre tilfelle av valdtekt. Etter å ha erkjent fleire tilfelle undervegs i saka er talet no 21.

Berre når videobeviset ikkje gjer det mogleg å nekte, erkjenner Bye straffskuld meiner aktoratet.

– Det er først når han blir trengt heilt opp i eit hjørne at han i alle tilfelle med unntak av nokre få, erkjenner straffskuld, sa Haugen Lyng.

Meiner Bye er tilrekneleg

Haugen Lyng peikte på at dei rettspsykiatriske sakkunnige før rettssaka starta gav Bye ei tentativ diagnose med tvangsprega personlegdomsforstyrring.

– Men det er ikkje noko som er relevant for den strafferettslege tilreknelegheita.

Haugen Lyng seier Bye er strafferettsleg tilrekneleg og må bli dømt deretter.

– Det er ikkje eit spørsmål om tiltalte kan handle annleis, men eit spørsmål om han vil handle annleis.

Legg ned påstand torsdag

Det er sett av tre dagar i retten til aktoratet sin prosedyre.

Statsadvokat Eli Nessimo fortalde i retten at dei etter planen vil legge fram sin påstand om kor lang straff Bye skal få til slutt i sin prosedyre.

– Det vil bli avslutta med temaet reaksjonsfastsetting, der vi skal innom straffekrav, inndraging, rettstap og nedlegging av påstand.

Fredag og tysdag neste veke vil dei fornærma kvinnene sine bistandsadvokatar føre sine prosedyrar, før det er Bye sine forsvararar sin tur.

Siste dag i retten er etter planen fredag 21. februar.

Hei!

Er du eller nokon du kjenner påverka av Frosta-saka? Har du ei oppleving eller historie å fortelje? Eller har du innspel eller tips til kven vi burde snakke med?

Da vil vi veldig gjerne høyre frå deg!

All informasjon blir behandla konfidensielt.

Julie Haugen Egge, Henning Levold og Sunniva Skurtveit

Journalistar i NRK Trøndelag

Send oss ein e-post