Nynorsk så godt som borte frå norske kinoar

Å hugse sist ein såg ein kinofilm med nynorsk teksting, skal godt gjerast for norske kino-gjengarar.

Det kan ha vore heilt tilbake i 2011, då den norske filmen «Få meg på for faen» gjekk på kino. Eller då barnefilmen «Richard Storken» blei vist i 2017.

Det er Språkrådet som har gjort oppteljinga og kome fram til at berre 8 av filmane som er vist på kino dei siste 17 åra var teksta på nynorsk.

I 2008 blei det ei sak då den norske distributøren av den brasilianske filmen «Tropa de elite» ville tekste den på nynorsk:

– Det er jo faktisk eit kjempestort problem. Nynorsk og bokmål er to likeverdige og likestilte skriftspråk. Begge er norske. Og det er naudsynt at begge er synlege i norskspråkleg kino. Det seier direktør Åse Wetås i Språkrådet, som etterlyser fleire filmar med nynorsk teksting.

– Men trur du det er interesse for nynorskteksting der ute i kommunane?

– Cirka ein tredel av kommunane er nynorskkommunar, i tillegg til alle dei språknøytrale kommunane som skal bruke både bokmål og nynorsk. Det finst eit stort publikum der ute som gjerne vil sjå film og kino med nynorskteksting, seier Wetås.

Og fleire kommunar har alt meldt si interesse for meir nynorskteksting på kino.

– Kinoar i nynorskkommunar melder inn til oss at dei ønskjer både nynorsk teksting og film-materiell på nynorsk, seier Espen Lundberg Pedersen, administrerande direktør i Film og Kino.

– Kan bli utfordrande for bokmålsbrukarar

På Høgskulen i Sogndal ønskjer studentane meir synleggjering av nynorsk.

– Det er spesielt viktig for dei som har nynorsk som sitt skriftspråk. Men det er minst like viktig for dei som er vant til å bruke bokmål, seier Kamilla Ølmheim.

– Syns du det burde vere meir nynorsk teksting på kinofilmar?

– Ja det syns eg absolutt. Spesielt dei områda som har nynorsk som hovudmål, burde ha nynorsk teksting på kino. Det tenker eg er heilt naturleg, seier Eskil Hisdal.
– Kan det vere noko problem med nynorsk teksting?

– Nei ikkje der dei uansett brukar nynorsk som hovudmål. Men det kan jo bli utfordrande for dei som skriv og en vane med å bruke bokmål. Men den treninga har dei berre godt av.

– Ekstra kostnadar

Det er norske filmdistributørar som har ansvaret for teksting av kinofilmar. Per i dag er det ingen krav om at dei tekstar filmane på nynorsk. Eit slikt krav må kome frå Norsk filminstitutt (NFI), som gir tilskot til filmprosjekt i Noreg.

Distributørar NRK har vore i kontakt med seier dei droppar nynorsk fordi det ikkje er eit krav.

Det einaste kravet NFI stiller når det gjeld språk er at filmane blir gjort tilgjengeleg på norsk språk og med norsk tekst. Det er ingen krav om kva målform som skal brukast.

– NFI er positive til meir nynorsk, og vil oppmode produsentar og distributørar til å tekste fleire filmar på nynorsk. Men det er opp til produsentane og distributørane å ta avgjersla, fortel Terez Hollo-Klausen, avdelingsdirektør ved Norsk filminstitutt.

– Har du forståing for at distributørane droppar nynorsk så lenge det ikkje er eit krav?

– Ja, det har eg. Men før vi eventuelt tek initiativ til ei sånn endring, så er det naturleg å undersøke kva kostnadar det vil medføre.

Med eit slikt krav må filmdistributørane lage to versjonar med teksting, både på nynorsk og bokmål. Det gjeld også promo- og reklamemateriell.

– Det blir ein ekstra kostnad for produsentar og distributørar, og det stiller krav til budsjetta deira. Så det blir ei kostnadsvurdering, seier Hello-Klausen.

Språkrådet vil også at strøymetenestene tekstar meir på nynorsk.

Warner Brothers Discovery, som står bak HBO Max, svarer på e-post til NRK at nynorskteksting ikkje er i planane deira. Men seier at dersom det skulle bli eit krav som vil gjelde dei, vil dei forhalde seg til det.